Κάθε βράδυ πριν κοιμηθώ κάνω τον καθημερινό μου απολογισμό. Αυτό που με απασχολεί περισσότερο είναι αν κατάφερα να ανταποκριθώ στον τόσο απαιτητικό ρόλο της σύγχρονης μητέρας , ισορροπώντας παράλληλα με τις ιδιότητες της συζύγου και της εργαζόμενης γυναίκας .
Πολλές φορές νιώθω ενοχές , πιστεύοντας ότι δεν κατάφερα να δώσω στα παιδιά μου όσα περίμεναν από εμένα στη διάρκεια της ημέρας. Είναι δύσκολο να προσπαθείς ταυτόχρονα να εξυπηρετήσεις τις καθημερινές τους ανάγκες , να τα διαπαιδαγωγείς και να προσπαθείς να τους βάλεις όρια.Στην προσπάθεια μου να εξηγήσω αυτό το ενοχικό συναίσθημα και επειδή πολλά πράγματα δεν μπορούμε να τα χειριστούμε μόνες μας,καλό θα ήταν να ζητάμε την γνώμη των ειδικών.Ζητησα λοιπον να με βοηθήσει η ψυχολόγος Ιωάννα Κόπτση.
Έχετε ακούσει ποτέ για το G.M.S. Guilty Mom Syndrome; Οι ενοχές που βιώνουν οι μαμάδες είναι πολύ συχνό ψυχολογικό φαινόμενο! Είναι αυτά τα καμπανάκια που χτυπάνε μέσα σας και σας υπενθυμίζουν να κινητοποιηθείτε. Αρκετά συχνά, οι ενοχές είναι ένα απαραίτητο εργαλείο που σας προστατεύει από δυσάρεστες, τόσο για εσάς όσο και για τους άλλους, συνέπειες της συμπεριφοράς σας. Σας κάνει πιο ανθρώπινους, λογικούς και ευσυνείδητους στις σχέσεις, σας δίνει την ευκαιρία να μάθετε από τα λάθη σας και να εξελιχτείτε, αφού ενισχύει την ενσυναίσθηση δηλαδή την ικανότητα να ‘μπαίνετε στα παπούτσια του άλλου’.
Τί γίνεται όμως με εκείνες τις παράλογες φωνούλες που ακούτε συχνά να σας καταδικάζουν κάθε φορά που δεν κάνατε όλα αυτά που είχατε υποσχεθεί; Αυτή την αυταρχική φωνή που σταδιακά σας φθείρει και σας εξαντλεί; Αυτή η αυταρχική φωνή αρχικά σας φέρνει σε αντίφαση με την εξιδανικευμένη εικόνα για το τι σημαίνει μια γυναίκα να είναι αρκετά καλή μητέρα. Οι περισσότερες μαμάδες νιώθουν ότι δεν κάνουν αρκετά κι έτσι καταλήγουν να τις κυνηγούν οι Ερινύες, όλη μέρα κάθε μέρα.
Αναρωτιέμαι, όμως κατά πόσο αυτή η τοξική συναισθηματική κατάσταση σας κάνει όντως πιο ανθρώπινες, λογικές και ευσυνείδητες. Σας κινητοποιεί, όντως, ώστε να είστε παρούσες στο παιχνίδι των παιδιών σας, στις επαγγελματικές προκλήσεις και στο φλερτ του συντρόφου σας. Η μητρότητα είναι αληθινά μία ιδιαίτερα απαιτητική διαδικασία. Η μετάβαση από τη γυναίκα που είχε μόνο την ευθύνη του εαυτού της σε μια μαμά που έχει την τεράστια ευθύνη να φροντίσει ένα μικροσκοπικό πλασματάκι και ταυτόχρονα να διατηρεί ισορροπίες με όλους τους υπόλοιπους ρόλους της, δεν είναι και ό,τι πιο εύκολο.
Αυτό όμως που ζητά το παιδί είναι μία αρκετά καλή μητέρα που, σύμφωνα με τον παιδίατρο και ψυχαναλυτή Donald Winicott, καλύπτει τις συναισθηματικές και υλικές ανάγκες του παιδιού, είναι παρούσα με αγάπη, προστασία και οριοθέτηση, χωρίς να εγκλωβίζεται μόνο στον ρόλο της μητέρας. Είναι αλήθεια ότι δεν θα ήθελαν τα παιδιά σας να ήσασταν μία ‘λιγότερο καλή μητέρα’ που αδιαφορεί, στερεί το παιδί της από φροντίδα, προστασία, συναισθηματικές και υλικές ανάγκες, είτε μέσω της παραμέλησης είτε μέσω της επίκρισης. Από την άλλη, όμως, και μία ‘υπερβολικά καλή μητέρα’, τέλεια, υπερπροστατευτική και υπέρ του δέοντος δοτική δεν αποτελεί απαραίτητα το πιο υγιές πρότυπο για παιδί. Διότι, μάταια θα αποζητά το ίδιο την τελειοθηρία στη ζωή του, θα απαιτεί συνεχώς κάποιον άλλον να ικανοποιεί και φροντίζει τις ανάγκες του, αφού δεν θα έχει μάθει τον τρόπο, ενώ ταυτόχρονα θα το πνίγουν και εκείνο οι ενοχές αν ποτέ επιθυμήσει και αποφασίσει να αυτονομηθεί.
Να είστε λοιπόν υπερήφανες για όσα κάνετε, ώστε να απολαύσετε τη διαδικασία της μητρότητας. Μάλιστα εάν νομίζετε ότι δεν κάνετε αρκετά μπορείτε να καταγράψετε μια ολόκληρη ημέρα και να σημειώσετε όλα ΌΛΑ όμως, απ’ όσα έχετε κάνει.. Ακόμη και τον χρόνο που ξοδεύετε για να σκεφτείτε την οικογένεια σας, τί κάνετε λάθος και τί σωστά. Ίσως έτσι να καταλάβετε πόσα πραγματικά προσφέρετε και να εκτιμήσετε τον εαυτό σας περισσότερο.
ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΠΤΣΗ, MBPsS DCoP Διπλωματούχος ψυχολογίας, Επιστημονική συνεργάτις Α.Π.Θ.-Γ.Ν.Θ. Παπαγεωργίου, Ψυχοθεραπεύτρια ενηλίκων και Συντονίστρια ομάδων γονέων Parents’ talks.