Πριν έρθω στην Ελβετία δεν ήξερα και πολλά για αυτή, εκτός από τα κλασσικά στερεότυπα για τα τυριά και τα ρολόγια. Η ζωή μου εδώ άρχισε ψιλοτυχαία πριν 7 χρόνια. Τότε περίπου ξεκίνησα το διδακτορικό μου επάνω σε ασύρματα δίκτυα αισθητήρων στο πανεπιστήμιο της Γενεύης. Σιγά-σιγά ανακάλυψα ότι πρόκειται για μία εκπληκτική κοινωνία. Η χώρα χωρίζεται σε καντίνια, τα οποία είναι ημιαυτόνομα, με δικούς τους νόμους εκτός από τους ομοσπονδιακούς, αστυνομία, ακόμα και γλώσσα (η χώρα έχει 4 επίσημες γλώσσες, τα Γαλλικά, τα Γερμανικά - με τοπική διάλεκτο για τον προφορικό λόγο, τα Ιταλικά και τα Romansh που μιλούνται από πολύ λίγους. Φοβερό γέλιο έχει να βλέπεις Ελβετούς κατά τα άλλα να προσπαθούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους στα αγγλικά, μιας και πολλοί αρνούνται πεισματικά να μάθουν τις γλώσσες που δεν μιλούνται επίσημα στο καντόνι που ζούνε. Για το λόγο αυτό, η ζωή διαφέρει αρκετά από καντόνι σε καντόνι παρόλο που πρόκειται για μία ενωμένη συνομοσπονδία, οπότε αυτά που μεταφέρω αναφέρονται κυρίως στη καντόνι και στην πόλη της Γενεύης.
Στη Γενεύη κυνηγάς τους Ελβετούς με το ντουφέκι. Αυτό συμβαίνει γιατί η Γενεύη αποτελεί την βάση του ΟΗΕ στην Ευρώπη, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, του Ερυθρού Σταυρού, του CERN και δεκάδων άλλων διεθνών οργανισμών με αποτέλεσμα να έχει ένα τεράστιο ποσοστό μεταναστών (το 40% είναι ξένοι και το 55% κατέχει ξένο διαβατήριο). Γι αυτό και η κοινωνία είναι συνηθισμένη στην παρουσία μας. Πάντως, οι Ελβετοί είναι άνθρωποι με πολύ ανεπτυγμένη την συνείδηση της κοινωνικής οργάνωσης, ως εργαλείο για την ευημερία και την ατομική τους. Είναι γενικά επιφυλακτικοί και χαλαροί άνθρωποι που όπως έμαθα στις φιλίες τους, όταν αποφασίζουν ότι αξίζει να στην δώσουν, είναι δια βίου και ποτέ ψεύτικοι ή «δήθεν».
Ακόμα με εντυπωσιάζει η οργάνωση της κοινωνίας τους. Είναι ίσως η μοναδική δημοκρατία που γνωρίζω στον κόσμο. Όταν μιλάω για δημοκρατία, δεν μιλάω για τις γνωστές «αντιπροσωπευτικές», κοινοβουλευτικές και πλάγιες δημοκρατίες αλλά για την αυθεντική. Η χώρα έχει φυσικά αντιπροσώπευση μιας και δεν θα ήταν πρακτικό να ψηφίζει ο λαός για κάθε θέμα της καθημερινής πολιτικής ζωής, αλλά ο ελβετικός λαός έχει δικαίωμα να ξεκινάει άμεσα δημοψηφίσματα για αλλαγές στο σύνταγμα, ή για να ανατρέπει οποιονδήποτε νόμο που περνάει η εκάστοτε κυβέρνηση. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό σύστημα, με τα ψεγάδια του φυσικά, αλλά ίσως ό,τι πιο κοντινό μπορεί κάποιος να συναντήσει στην αρχική έννοια.
Η ίδια η πόλη είναι, φυσικά, πανέμορφη και μαζεμένη. Πρόκειται για μία σχετικά μικρή πόλη, περίπου 200.000 κατοίκων (συνολικά το καντόνι έχει περίπου 480.000), το οποίο γενικά σημαίνει μικρές αποστάσεις και εύκολες μετακινήσεις με τα άρτια οργανωμένα μέσα μαζικής μεταφοράς. Η πόλη δεν είναι η φιλικότερη για χρήση αυτοκινήτου, κυρίως λόγω των αυστηρών κανόνων στάθμευσης κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια πολύ πιο φιλική πόλη για τα ΜΜΜ, ποδήλατα και πεζούς, χωρίς να απαγορεύει το αυτοκίνητο όταν αυτό είναι απαραίτητο.
Εκτός από το να είναι μία από τις πιο ακριβές πόλεις στον κόσμο, είναι και από τις πόλεις με τους μεγαλύτερους μισθούς. Μισθοί της τάξης των 100.000 ή 120.000 ελβετικών φράγκων (=100.000 ευρώ) το χρόνο δεν αποτελούν έκπληξη, και ακόμα και με την ακρίβεια της καθημερινότητας (κυρίως σε ενοίκια, γύρω στα 2.500 φράγκα το μήνα για ένα σπίτι 100τμ, με τους περισσότερους κατοίκους να μένουν σε πραγματικά παλιά σπίτια (μιας και η οικοδομική δραστηριότητα είναι επίσης αρκετά περιορισμένη - οι ντόπιοι εκτιμούν τους ελεύθερους χώρους τους και το καντόνι δεν έχει πολύ χώρο μιας και περικυκλώνεται από τα σύνορα με τη Γαλλία, εκτός από μία μικρή λωρίδα που την συνδέει οδικώς με την υπόλοιπη χώρα).
Οι εργασιακές συνθήκες είναι αρκετά διαφορετικές από την Ελλάδα, μιας και το χαμηλότατο ποσοστό ανεργίας (6% στο καντόνι με εθνική ανεργία στο 3%) σημαίνει εύκολη εύρεση εργασίας και αρκετή κινητικότητα (με τις απολύσεις αλλά και τις προσλήψεις σε εξίσου υψηλούς ρυθμούς). Προσωπικά έχω δουλέψει μόνο σε ακαδημαϊκό περιβάλλον εδώ, αλλά και ως freelancer, οπότε η οπτική μου γωνία στο θέμα είναι ελαφρά περιορισμένη και προέρχεται κυρίως από εμπειρία γνωστών και φίλων. Αυτό που γνωρίζω πάντως είναι ότι η πόλη νοιάζεται πραγματικά για το θέμα «εργασίας», με επίδομα ανεργίας που αποτελεί ποσοστό του τελευταίου μισθού για ένα χρόνο ώστε να μπορεί κάποιος που χάνει τη δουλειά του να διατηρεί τον τρόπο ζωής του μέχρι να πάει στην επόμενη αλλά και πραγματική βοήθεια και «σπρώξιμο» για την εύρεση αυτή καθεαυτή με προσωπικό σύμβουλο εύρεσης εργασίας διορισμένο από την πόλη.
Όσο για τον καιρό, η Γενεύη λόγω γεωγραφικής θέσης διαφέρει πολύ σε επίπεδο κλίματος από την υπόλοιπη Ελβετία. Είναι επάνω στη λίμνη Leman, όπως και πολλές άλλες πόλεις μιας και πρόκειται για τεράστια λίμνη, αλλά στα νότια έχει ξεφύγει από τις Άλπεις αρκετά ώστε να έχει ηπιότερο κλίμα, με τη θερμοκρασία να κυμαίνεται ανάμεσα στους -5 και στους 25 περίπου κατά μέσο όρο, με αρκετή βροχή αλλά και αρκετή ηλιοφάνεια, για Ελβετία φυσικά.
Οι Έλληνες στη Γενεύη είναι αρκετοί και έχουν οργανώσει κοινότητες και σχολείο εκμάθησης ελληνικής γλώσσας, ιστορίας και μυθολογίας σε συνεργασία με τη Λωζάνη. Πρόκειται κυρίως για ανθρώπους που ήρθαν παλιότερη στη Γενεύη, αν και ο αριθμός αυξάνεται πλέον ραγδαία λόγω της οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης στην Ελλάδα με τον επιστημονικό χώρο να αποτελεί ένα δυνατό πόλο έλξης.
Η πόλη συγκαταλέγεται στις καλύτερες παγκοσμίως για να μεγαλώσει κάποιος παιδί, λόγω υψηλής ποιότητας ζωής, ασφάλειας αλλά και υποδομών, αν και λόγω της ιστορικής υπογγενητικότητας της χώρας, κάποιες φορές οι θέσεις σε παιδικούς σταθμούς είναι περιορισμένες. Οι προοπτικές φυσικά για ένα παιδί που ξεκινά τη ζωή του σε αυτή τη θαυμάσια χώρα είναι πάρα πολύ διευρυμένες. Οι «κλασσικοί» ρόλοι των γονιών πολλές φορές αντιστρέφονται εδώ, και δεν είναι καθόλου σπάνιο να βλέπει κανείς μπαμπάδες με τα καρότσια στα πάρκα και τα τραμ (εμού συμπεριλαμβανομένου).
Προσωπικά, αν ήταν να περιγράψω τη ζωή μου εδώ με μία λέξη, η λέξη αυτή θα ήταν «εύκολη». Με τα βασικά θέματα λυμένα και με μία πολύ πρακτική και λογική προσέγγιση στην επίλυση προβλημάτων στην καθημερινότητα, κάποιος που ζει σε αυτή την υπέροχη χώρα μπορεί να επικεντρωθεί στον τρόπο ζωής που επιθυμεί, με πολλές ευκαιρίες στην επαγγελματική ζωή και πολλές απλές χαρές στην προσωπική. Εκτός από κάποιους ανθρώπους, προσωπικά δεν μου λείπει τίποτα από την παλιά ζωή μου στην Αθήνα, και οι περισσότερες από τις επισκέψεις μου εκεί μου θυμίζουν τους λόγους που έφυγα, και μάλιστα στην προ κρίσης εποχή.
Είναι καθαρά προσωπικό θέμα αν κάποιος μπορεί να ταιριάξει με τον τρόπο ζωής εδώ. Γνώριζα Έλληνες που δεν κατάφεραν να προσαρμοστούν, γιατί τους ήταν απαραίτητα πράγματα που προσωπικά μπορούσα να αποχωριστώ χάριν πιο σημαντικών-για εμένα πάντα-πραγμάτων. Ξέρω και ανθρώπους που μόνο το γεγονός ότι το όριο ταχύτητας στην πόλη είναι τα 50 χλμ/ώρα τους αποτρέπει από το να έκαναν ένα τέτοιο βήμα. Για αυτό και προσωπικά έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει τέλειο μέρος για όλους, και οι προτεραιότητες του καθενός μπορούν να τον οδηγήσουν στην ζωή που εκείνοι θεωρούν ιδανική. Για μένα, για τα προηγούμενα 7 χρόνια, για σήμερα αλλά και για το απώτερο μέλλον η ζωή αυτή είναι η ζωή μου στη Γενεύη.
Μάριος Καραγιάννης
Μηχανικός Πληροφορικής PhD
karios@kariosgames.com