Ο Ευγένιος Τριβιζάς δηλώνει εξερευνητής, εφευρέτης και ζογκλέρ µελάτων αυγών. Κατοικεί στο Νησί των Πυροτεχνηµάτων, έχει ανακαλύψει μεταξύ άλλων την ονειρεμένη Φρουτοπία, παρέα τού κάνει η Λιλή, η παρδαλή λεοπάρδαλη και έχει μια μοναδική συλλογή από κοµµάτια παλιών παραµυθιών. Έτσι τουλάχιστον λέει ο ίδιος. Για να θυμίζει πώς υπάρχει ακόμα μαγεία εκεί έξω. Αυτή που άφησες πίσω στα παιδικά σου χρόνια και διαβάζοντας τις παρακάτω λέξεις θα «ξυπνήσει» σαν τη μυρωδιά του πρώτου παγωτού κάθε καλοκαίρι.
Kύριε Τριβιζά, πώς θα συστηνόσασταν σε ένα τραπέζι που δε θα σας γνώριζαν; Εγκληματολόγος ή παραμυθάς;
Ζογκλέρ μελάτων αυγών.
Και πού θα λέγατε ότι περάσατε τα παιδικά σας χρόνια;
Στη Χώρα των Χαμένων Χαρταετών.
Πρόσφατα κερδίσατε για το βιβλίο σας «Το κοτσάνι του πετροκέρασου» (Little Emily and the Cherry Stalk) το βραβείο καλύτερου διαδραστικού ηλεκτρονικού βιβλίου της χρονιάς για παιδιά προσχολικής ηλικίας από τα Kidscreen Awards των ΗΠΑ. Σας αγγίζουν τέτοιου είδους διακρίσεις ή τις προσπερνάτε με πλάγιο χαμόγελο;
Τις βλέπω σαν περαστικούς ήλιους στο λογοτεχνικό στερέωμα που, αν όμως τους πολυκοιτάζεις, κινδυνεύουν σοβαρά τα μάτια σου.
Πότε γράψατε το πρώτο σας παραμύθι;
Σύμφωνα με αμφιβόλου ακρίβειας αναμνήσεις της μητέρας μου η συγγραφική μου καριέρα άρχισε σε νηπιακή ηλικία όταν έπεσε στα χέρια μου ένας παλιός τηλεφωνικός κατάλογος και ένα μολύβι φάμπερ. Περνούσα ώρες ατέλειωτες γυρίζοντας μία μία τις σελίδες του και γεμίζοντάς τες με μουτζούρες. Όταν το μολύβι σωνόταν, διαμαρτυρόμουν, μου το έξυναν και συνέχιζα. Όταν κάποια στιγμή εξαντλήθηκαν οι σελίδες, άρχισαν να μου αγοράζουν τετράδια και μπλοκ για να κάθομαι φρόνιμα. Δεν είναι λοιπόν απορίας άξιον ότι από τις πρώτες λέξεις που εκστόμισα ήταν οι λέξεις «μπολαλά» και «μπολίλι», οι οποίες για κάποιον ανεξιχνίαστο λόγο σήμαιναν «βιβλίο» και «μολύβι» αντιστοίχως.
Μπορείτε να υπολογίσετε πόσα παραμύθια έχετε γράψει συνολικά (μαζί με αυτά που είναι ακόμα φυλαγμένα στο συρτάρι σας);
Εκατοντάδες. Αυτό όμως δεν είναι τόσο εντυπωσιακό όσο φαίνεται. Τα περισσότερα από αυτά δεν είναι παρά λίγες μόνο σελίδες.
Η φαντασία εξαντλείται ποτέ; Φτάνει ποτέ σε αδιέξοδο; Και τότε τι συμβαίνει;
Έτσι όπως με τα γράμματα μιας αλφαβήτας μπορούμε να σχηματίσουμε άπειρες λέξεις και φράσεις, όπως τα βασικά χρώματα έχουν απεριόριστες αποχρώσεις και μπορούμε να ζωγραφίσουμε άπειρους πίνακες, το ίδιο συμβαίνει με την επιλογή, τον συνδυασμό και την έκφραση ιδεών.Σε προσωπικό επίπεδο, κάποτε φοβόμουν ότι οι ιδέες για ιστορίες κάποια στιγμή στερεύουν. Δεν άργησα να διαπιστώσω ότι έχουν κάτι κοινό με τη λερναία Ύδρα. Ένα παραμύθι γράφεις και πολλαπλάσια προκύπτουν. Η ανησυχία μου τώρα είναι ότι δε θα βρω τον χρόνο για να γράψω παρά μόνο έναν μικρό αριθμό από τις ιδέες ιστοριών που με κατακλύζουν.
Αν ήσασταν πρωταγωνιστής ενός παραμυθιού, τι τίτλο θα είχε και ποιος θα ήταν ο κεντρικός του ήρωας;
Είμαι ήδη. Έχει τίτλο «Διακοπές με τον Ευγένιο στο Νησί των Πυροτεχνημάτων» (εκδόσεις Πατάκη). Μπορείτε, επίσης, να με βρείτε κρυμμένο και σε αρκετούς από τους χαρακτήρες των βιβλίων μου όπως στον Τουρτούρι τον χιονάνθρωπο που δε θέλει να λιώσει, τον Αχυρούλη το σκιάχτρο που ονειρεύεται να πετάξει και το άλογο του σκακιού στους «Δραπέτες της σκακιέρας» που ονειρεύεται να καλπάσει σε ένα λιβάδι με τετράφυλλα τριφύλλια.
Ποιο ήταν το αγαπημένο σας παραμύθι σαν παιδί και σαν ενήλικας;
«Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» του Λούις Κάρολ. Αυτό όπως και «Ο Μικρός Πρίγκιπας» του Αντουάν ντε Σαιντ- Εξυπερύ ή «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ» του Τζόναθαν Σουίφτ είναι έργα ταυτόχρονα απλά και περίπλοκα, εύληπτα και εμβριθή. Μπορεί να τα απολαύσει τόσο ένα μικρό παιδί όσο και ένας ώριμος ενήλικας. Αυτά ήταν και είναι τα πρότυπά μου.
Όσοι ενήλικες θυμούνται τη «Φρουτοπία», έχουν ένα χαμόγελο νοσταλγίας. Υπήρξατε ως δημιουργός της ο αφανής ήρωας μιας ολόκληρης γενιάς. Πώς σας κάνει να νιώθετε αυτό;
Όπως ένιωθε ο Θάνος το κολοκυθάκι, όταν τα φρούτα και τα λαχανικά της «Φρουτοπίας» τον χτυπούσαν φιλικά στον ώμο επειδή κατάφερε να δείρει τον Μανόλη τον μανάβη.
Ποιο είναι το πιο συγκινητικό πράγμα που έχετε ακούσει από αναγνώστη σας;
Μετά από μια εκδήλωση μια μητέρα ήρθε να με ευχαριστήσει για τη βοήθειά μου στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος υγείας του γιου της. Το παιδί είχε μια σοβαρή αναπνευστική κρίση. Οι γονείς το πήγαν στο νοσοκομείο όπου έπρεπε να κάνει επειγόντως μια ακτινογραφία. Το παιδί δεν το ήθελε, φοβόταν και έκλαιγε σπαρακτικά με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται ακόμα περισσότερο η ανάσα του και να επιδεινώνεται η κατάστασή του. Τότε η μητέρα είχε την ιδέα να του πει ότι δε θα έκανε ακτινογραφία αλλά «γκουντουνογραφία» όπως ό ήρωας της σειράς «Η Χαρά και το Γκουντούν». Η αναφορά του αγαπημένου του παραμυθιού ηρέμησε το αγόρι με αποτέλεσμα να δεχτεί να κάνει εγκαίρως τη ζωτικής σημασίας διαγνωστική εξέταση.
Ένα ακόμα πιο συγκινητικό προέρχεται από τη θεία ενός παιδιού. Το παραθέτω:
«Σας ευχαριστώ, για όλες τις όμορφες, χαρούμενες στιγμές, που χαρίσατε στον πολυαγαπημένο μου ανιψιό διαβάζοντας τα βιβλία σας. Ήταν φανατικός αναγνώστης σας, δηλαδή εγώ του διάβαζα και εκείνος γελούσε και μου ζητούσε να τα διαβάζω ξανά και ξανά. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα νοσηλευόταν σε νοσοκομείο της Νέας Υόρκης και ζητούσε να του στέλνουν συνεχώς τα βιβλία σας. Τα αγαπημένα του: οι ιστορίες από τη «Φρουτοπία», «Τα 88 ντολμαδάκια», «Η Χαρά και το Γκουντούν», «Ο τουνελόδρακος», ...και πόσα άλλα... από το Νησί των Πυροτεχνημάτων, η Φρικαντέλα και η Φουφήχτρα, η Φιφή και η Φωφώ και τόσα άλλα... και όλο διάβαζα και όλο γελούσε με τα αστεία ονόματα και τα παθήματα των ηρώων. Στους «Πειρατές της καμινάδας» σταματήσαμε, ήταν το τελευταίο βιβλίο που διαβάζαμε, αλλά δεν το τελειώσαμε ποτέ... σαν σήμερα, τέτοια ώρα περίπου «έφυγε». Τον έλεγαν Βασίλη και ήταν επτά ετών».
Σας φανταζόμαστε με τρία εγγονάκια στα πόδια να τους διηγείστε ιστορίες δίπλα στη Σύνθια τον παπαγάλο. Δεν κάνατε όμως ποτέ παιδιά. Γιατί;
Επειδή, παρόλο που δεν έχω παιδιά, αισθάνομαι εξαιρετικά πολύτεκνος. Μέσα από τα βιβλία μου επικοινωνώ, επηρεάζομαι και επηρεάζω, αγαπώ και αγαπιέμαι από πολύ μεγαλύτερο αριθμό παιδιών απ' όσα θα μπορούσα ποτέ να αποκτήσω με την παραδοσιακή μέθοδο.
Με τις λέξεις «πρόσφυγες«, «ρατσισμός», «πολεμοκάπηλοι» μπορεί να γραφτεί παραμύθι;
Μπορεί να γραφτεί με συμβολικό και αλληγορικό τρόπο και το έχω ήδη κάνει. Το θέμα της προσφυγιάς το πραγματεύομαι στο έργο μου «Τα γουρουνάκια κουμπαράδες», του ρατσισμού στην «Τελευταία μαύρη γάτα», των πολεμοκάπηλων στον «Πόλεμο της χαμένης παντόφλας» και στο θεατρικό μου έργο «Ο πόλεμος της κουτσουλιάς» που παίζεται αυτή την περίοδο στο θέατρο Ακάδημος.
Πώς μπορούμε να αναπτύξουμε τις ευαισθησίες των παιδιών που ζουν σε μια τόσο σκληρή κοινωνία;
Διευρύνοντας τους δημιουργικούς τους ορίζοντες και καλλιεργώντας τη φαντασία τους με τα κατάλληλα αναγνώσματα και θεάματα.
Τι συμβουλή θα δίνατε σε όποιον νέο αυτής της χώρας χάνει την ελπίδα του σήμερα;
Να μην ξεχνάει ποτέ μια φράση του Τσάρλι Τσάπλιν «αν κοιτάς συνέχεια κάτω, ποτέ δε θα αντικρίσεις το ουράνιο τόξο» και μια άλλη του Βίκτορος Ουγκό «και η σκοτεινότερη νύχτα έχει τη χαραυγή της».
«Ένα ψέμα, όσοι και να το λένε, δεν παύει να είναι ψέμα» γράφετε στην «Τελευταία Μαύρη Γάτα». Ποιο είναι το μεγαλύτερο κακό που κάνουν στην κοινωνία οι ψεύτες;
Για να παραφράσω τον William Shenstone, Άγγλο ποιητή του 18ου αιώνα, ένας ψεύτης ξεκινάει κάνοντας το αναληθές να μοιάζει με αληθές και καταλήγει στο να κάνει ακόμα και το αληθές να προσλαμβάνεται ως ψέμα.
Τα 88 ντολμαδάκια μας έκαναν να αναρωτηθούμε πώς θα ήταν αν μπορούσαμε να δούμε πού οδηγεί η κάθε επιλογή μας. Θα θέλατε ποτέ να ξέρατε την εξέλιξη της δικής σας ιστορίας για να αποφύγετε πιθανά λάθη;
Όχι. Θα στερούσε από ενδιαφέρον τη συναρπαστική περιπέτεια της ζωής.
Αν σας λέγαμε ότι θα πρέπει αναγκαστικά να αφήσετε μια ομάδα παιδιών μπροστά σε μια τηλεόραση, τι θα θα τους προτείνατε να δουν;
Αυτό που είχε κάνει ο Πίκος Απίκος στη «Φρουτοπία». Την έβλεπε από την πίσω μεριά της. Παρουσίαζε μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Με καταθλιπτικά λίγες εξαιρέσεις, η τηλεοπτική δίαιτα των παιδιών κυμαίνεται από το βαρετό στο τοξικό, από το ανούσιο στο ψυχοφθόρο, ένα βραδείας δράσεως κοινωνικό δηλητήριο. Όταν υποτιμάμε την πολιτιστική μας παραγωγή για τα παιδιά, αναπόφευκτα προκύπτουν κοινωνικά προβλήματα. Πληρώνουμε και θα συνεχίσουμε να πληρώνουμε το τίμημα του εγωισμού και της αδιαφορίας μας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο απαιτείται μια δραστική και επείγουσα πολιτιστική μετάγγιση δυνάμεων, κονδυλίων και ταλέντων από τον χώρο των ενηλίκων στον χώρο των παιδιών.
Τι ετοιμάζετε για το μέλλον;
Σε λίγες μέρες κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός το νέο βιβλίο της σειράς «Οι απίστευτες περιπέτειες της οικογένειας Χλαπατσούλη» με τίτλο «Το απίστευτο κυνηγητό του φευγάτου χαρταετού». Στην περιπέτεια αυτή που διαδραματίζεται την Καθαρά Δευτέρα, όταν ο Χαράλαμπος Χλαπατσούλης διαβάζει στην εφημερίδα ότι κέρδισε τον πρώτο αριθμό του λαχείου, πετάει στα σύννεφα από τη χαρά του. Μόλις όμως αντιλαμβάνεται ότι ο γιος του, ο Μπομ Τσιριμπόμ, αμολάει έναν χαρταετό, στην ουρά του οποίου έχει δέσει κατά λάθος το λαχείο που θα τον κάνει εκατομμυριούχο, τρέχει να τον προλάβει. Δυστυχώς ο σπάγγος ξεφεύγει από τα χέρια του και ταξιδεύει στο άγνωστο, οδηγώντας την οικογένεια Χλαπατσούλη σε σπαρταριστές περιπέτειες σε απόκρημνους γκρεμούς, κλουβιά άγριων θηρίων, κινέζικες παγόδες και φουρτουνιασμένους ωκεανούς με αδηφάγους καρχαρίες.
Από τις εκδόσεις Atlantis θα κυκλοφορήσει μέσα στον χρόνο στα αγγλικά και στα αμχαρικά (αμχαρικά είναι η γλώσσα του λαού των Αμχάρα) μια ανατροπή του ρατσιστικού και ευρωποκεντρικού βιβλίου «Curious George»με τον τίτλο «Glorious George». Αυτό θα είναι και το πρώτο ελληνικό παιδικό βιβλίο που μεταφράζεται στα αμχαρικά και κυκλοφορεί στην Αιθιοπία και άλλες αφρικανικές χώρες. Το ίδιο βιβλίο θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ίκαρος με τον τίτλο «Όπου φύγει, φύγει!» και εικονογράφηση της Λίζας Ηλιού.
Συνέντευξη: Βάλια Ζαμπάρα, Νάνσυ Φαφούτη
Πηγή: Περιοδικό DownTown