Star του Hollywood, σύμβολο του sex, ακτιβίστρια, χίπισσα, κόρη, σύζυγος, μητέρα. Στο βιογραφικό ντοκιμαντέρ που μόλις κυκλοφόρησε, η ζωή της μπαίνει κάτω από το μικροσκόπιο.
Από τη Μαριλού Πανταζή
Φωτογραφίες Getty/Ideal Images
Η Jane Fonda, στις 21 Δεκεμβρίου, κλείνει τα 81. Λίγους μήνες πριν κυκλοφόρησε από το HBO το ντοκιμαντέρ Jane Fonda in 5 Acts. Η star μιλάει στην κάμερα σαν να είναι η κολλητή της και λέει τα πάντα. Και ειλικρινά, δεν υπάρχει ούτε μισή στιγμή της που να μην είναι ενδιαφέρουσα.
Η Fonda χωρίζει τη ζωή της σε πέντε πράξεις, σαν σπονδυλωτό θεατρικό έργο με διαφορετικούς συγγραφείς. Εκείνη είναι η πειθήνια πρωταγωνίστρια που προσπαθεί να μάθει τις ατάκες και να ντυθεί τον ρόλο. Ο Henry Fonda, ο Roger Vadim, ο Tom Hayden και ο Ted Turner γράφουν το σενάριο και τη σκηνοθετούν.
Henry (1937-1965)
«Μεγάλωσα στη σκιά ενός εθνικού μνημείου», λέει η Fonda για τον πατέρα της - και με έξι λέξεις περιγράφει τα παιδικά της χρόνια. Ο megastar και στυλοβάτης των αμερικανικών ιδεών είναι πολύ απασχολημένος για να της δώσει την προσοχή του. Χαμηλή αυτοεκτίμηση, βουλιμικές τάσεις και μόνιμη δίψα για την αντρική έγκριση είναι τα πατρικά δώρα. Τα οποία σετάρονται με την ανασφάλεια που της κληροδοτεί η διπολική μητέρα -που αυτοκτόνησε όταν η Jane ήταν 13 χρονών. Το εσωστρεφές μοναχικό παιδί γίνεται ηθοποιός για να ξεφύγει από το πατρικό σπίτι. Το όνομα Fonda είναι ευχή και κατάρα. Αλλά το κορίτσι έχει ταλέντο και βρίσκει τον δρόμο του μέσα από γλυκανάλατες κομεντί. Μετά ο δρόμος της τη φέρνει μπροστά στον sexy και γοητευτικό Γάλλο σκηνοθέτη Roger Vadim.
Roger (1965-1973)
«Όταν τον πρωτοείδα έμοιαζε σαν star του rock'n'roll». Στο πρόσωπό της εκείνος βλέπει μια χρυσαλλίδα που θέλει να της σπάσουν το κουκούλι για να γίνει πεταλούδα. Στο πρόσωπό του εκείνη βλέπει τον νέο της ήρωα. Παντρεύονται, εκείνη μετακομίζει στη Γαλλία και εκείνος την κάνει πρωταγωνίστρια στην κινηματογραφική μεταφορά ενός sexy comic. Το κορίτσι της διπλανής πόρτας γίνεται η Barbarella και ανακηρύσσεται νέο σύμβολο του sex. Μένει έγκυος στην κόρη τους και την ίδια εποχή γνωρίζεται με τη Simone Signoret, τη μεγάλη Γαλλίδα star και ακτιβίστρια που την αφυπνίζει πολιτικά. Ο πόλεμος του Βιετνάμ, που μέχρι τότε είχε περάσει στα ψιλά γράμματα για τη Fonda, παίρνει τις αληθινές του διαστάσεις. Η λεχώνα Fonda παρατάει τον Vadim και τη νεογέννητη Vanessa, βάφει τα μαλλιά της μαύρα και γίνεται ακτιβίστρια. Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ, βγάζει πύρινους λόγους κατά του πολέμου, ταξιδεύει στο Βιετνάμ και φωτογραφίζεται πάνω σε εχθρικό αντιαεροπορικό. Σήμερα, η Fonda παραδέχεται ότι αυτό το τελευταίο ήταν τεράστιο λάθος της και θα το μετανιώνει μέχρι το τέλος της ζωής της. Η φωτογραφία γίνεται viral και η Αμερική στρέφεται εναντίον της. Οι μόνοι που στέκονται στο πλευρό της είναι οι ακτιβιστές και ο νέος της αγαπημένος Tom Hayden, συγγραφέας, διανοούμενος και αρχηγός του νεοαριστερού κινήματος.
Ο Tom (1973-1990)
«Στην πρώτη μας συνάντηση, όταν με ακούμπησε, ένιωσα μια ηλεκτρική εκκένωση σε όλο μου το σώμα. Ήξερα ότι θα ήταν ο επόμενος άντρας που θα παντρευόμουν». Για χάρη του παρατάει το λουσάτο lifestyle. Ζουν κοινοβιακά, χωρίς ανέσεις και γυρίζουν την Αμερική με το οικογενειακό van, διαδηλώνοντας για την ειρήνη, την κοινωνική και την οικονομική ισότητα, τα δικαιώματα των Μαύρων Πανθήρων. Όσο ο Hayden γράφει βιβλία για να μεταδώσει τις ιδέες του, η Fonda χρησιμοποιεί τον κινηματογράφο σαν πλατφόρμα για να περάσει τις δικές της. Με το Σύνδρομο της Κίνας προειδοποιεί για μια επικείμενη πυρηνική καταστροφή. Το 9 με 5 είναι ένας ύμνος στα δικαιώματα των εργαζόμενων γυναικών. Και μετά, η πολιτικοποιημένη ακτιβίστρια φοράει ριγέ body και αρχίζει τα διαπλανητικά σεμινάρια aerobic. Το βιβλίο της, Workout -και το αντίστοιχο video- πουλάει 17 εκατομμύρια κόπιες και στρογγυλοκάθεται στο Νο1 των New York Times για δύο χρόνια. Αυτή η πανέξυπνη επιχειρηματική κίνηση είχε σκοπό να ενισχύσει οικονομικά την κοινωνική οργάνωση του Hayden, αλλά τελικά έγραψε τους τίτλους τέλους στον γάμο τους. Ο εγκεφαλικός Hayden αρνείται να δεχτεί πως ένα βιβλίο για aerobic μπορεί να πουλάει περισσότερο από τις ιδέες του.
Ted (1991-2001)
Την ημέρα του διαζυγίου της, ένας τύπος της τηλεφωνεί και της ζητάει να βγουν. Εκείνη του απαντάει ότι είναι στα πρόθυρα της νευρικής κρίσης και του ζητάει να την ξαναπάρει σε έξι μήνες. Ο τύπος είναι πάμπλουτος, sexy, ιδρυτής του CNN και τον λένε Ted Turner. Ο γάμος τους έρχεται πάνω στην ώρα που βλέπει την κινηματογραφική καριέρα της να καταρρέει. Κρατάει 10 χρόνια και είναι από τις πιο ευτυχισμένες περιόδους στη ζωή της. Εκτός από μία λεπτομέρεια: ο Turner είναι τόσο ασφυκτικά κολλημένος πάνω της που δεν την αφήνει να αναπνεύσει. Η Fonda θυμάται: «Σκεφτόμουν: “Μαζί του δεν θα χρειαστείς να ξαναδουλέψεις ποτέ. Αγαπιέστε. Αλλά δεν θα είσαι ποτέ ολόκληρη”». Το 2001, στα 64 της, η Fonda αποφασίζει να ανακαλύψει την Jane που κρυβόταν πίσω από τους άντρες της ζωής της.
Jane (2001- …)
Μετά το διαζύγιο με τον Turner, η Fonda διαπίστωσε ότι έχει ακόμα θέση στον κινηματογράφο. Διαπίστωσε επίσης ότι είναι ακόμα τόσο όμορφη που μπορεί να γίνει πρέσβειρα διάσημης εταιρείας καλλυντικών. Στο κόκκινο χαλί των Oscars και των Κανών, τα φλας αστράφτουν ακόμα επίμονα επάνω της. Για πάντα ακτιβίστρια, ακόμα και σήμερα στέκεται πίσω από κάθε πανό διαδήλωσης κατά των πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών αδικιών. Έχει συμφιλιωθεί με τους δαίμονές της, έχει κατανοήσει τη συμπεριφορά της μητέρας της και έχει συγχωρήσει τον πατέρα της. Ελπίζει ότι μια μέρα θα τη συγχωρήσει και η κόρη της, Vanessa, επειδή δεν της έδειξε ποτέ την αγάπη που της άξιζε. Παραδέχεται, επίσης, ότι έχει κάνει πλαστική και μετανιώνει γι’ αυτό: «Λατρεύω τα πρόσωπα που φαίνεται πάνω τους ο χρόνος που έχει περάσει. Ζηλεύω το πρόσωπο της Vanessa Redgrave που ήταν αρκετά γενναία για να μην πειράξει τίποτα πάνω της. Αλλά είμαι αυτή που είμαι». Και ποια είναι; Η Jane Fonda. Μια bigger than life star που δεν θα σταματήσει ποτέ να επανεφεύρει τον εαυτό της, αλλά και να τον αποδέχεται: «Έχω μάθει πια ότι δεν χρειάζεται να κυνηγάω το τέλειο. Καμιά φορά το αρκετά καλό είναι αρκετά καλό».