Αν έχεις ακούσει το όνομά του, το έχεις συνδυάσει με δύο λέξεις: ποίηση και αυτοκτονία. Αλλά ο Κώστας Καρυωτάκης δεν ήταν μόνο αυτό. Ήταν ένας ρομαντικός επαναστάτης, ένας χαμηλών τόνων φίλος, ένας υποδειγματικός υπάλληλος και ένας ακριβοδίκαιος άνθρωπος. Κι αυτή είναι η σύντομη ιστορία του.
Στις 30 Οκτωβρίου 1896, γεννιέται το μεσαίο παιδί της οικογένειας του Γεωργίου και της Κατήγκως Καρυωτάκη, Κώστας. Έχοντας ζήσει σε αρκετές πόλεις ως παιδί (λόγω του επαγγέλματος του πατέρα του), μαζεύει εικόνες, εμπνέεται και γράφει από πολύ νωρίς. Ήδη από 16 ετών δημοσιεύει ποιήματά του, σε παιδικά περιοδικά.
Στην εφηβεία του, γνωρίζει την Άννα Σκορδύλη, η οποία θα αποτελέσει και τον μεγάλο έρωτα της ζωής του (αν και ποτέ δεν θα είναι μαζί). Ο Καρυωτάκης, το 1914 μεταβαίνει στην Αθήνα για να σπουδάσει στη Νομική Σχολή. Παράλληλα με τη σχολή, συνεχίζει να δημοσιεύει ποιήματά του σε περιοδικά αλλά και εφημερίδες. Το επάγγελμα του δικηγόρου το ασκεί ελάχιστα, αφού διορίζεται στο Υπουργείο Υγιεινής Πρόνοιας και Κοινωνικής Αντιλήψεως.
Η έντονη συνδικαλιστική του δράση, σύντομα θα τον φέρει αντιμέτωπο με πολλά "εσωτερικά" προβλήματα. Ποινές, στερήσεις μισθών, ψεύτικες κατηγορίες (θεωρείται ότι προκειμένου να εγκαταλείψει την υπηρεσία του, τον απειλούσαν με την κατηγορία της μαστροπείας, αφού συνήθιζε να επισκέπτεται οίκους ανοχής της εποχής) και άδικες μεταθέσεις από τον τότε Υπουργό Μιχαήλ Κύρκο, θα οδηγήσουν τελικά τον ταλαιπωρημένο ποιητή, στην Πρέβεζα, όπου θα μείνει μέχρι και το τέλος της ζωής του.
Πριν φύγει για την επαρχιακή πόλη ωστόσο, ο Καρυωτάκης γνωρίζει στην Νομαρχία Αθηνών την απελευθερωμένη (για τα δεδομένα της εποχής) και πολύ εντυπωσιακή εμφανισιακά, ποιήτρια, Μαρία Πολυδούρη. Οι δυο τους, ζουν έναν μεγάλο έρωτα, όπως αποδεικνύεται από τις επιστολές που αντάλλασσαν μεταξύ τους. Ωστόσο, φαίνεται πως αυτός ο έρωτας δεν εκπληρώθηκε ποτέ, λόγω της σύφιλης από την οποία έμαθε ο ποιητής ότι πάσχει, λίγο καιρό μετά τη γνωριμία τους.
Η Πολυδούρη, αψηφώντας τον κίνδυνο, του προτείνει να παντρευτούν (κίνηση αδιανόητη τότε), αλλά εκείνος δεν δέχεται. Η "ιστορία" τους κλείνει με ένα υπέροχο ποίημα από τη μεριά της, με τίτλο "Μόνο γιατί με αγάπησες", το οποίο δημοσιεύεται τη χρονιά του θανάτου του αγαπημένου της.
"Δεν τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες
στα περασμένα χρόνια.
Και σε ήλιο, σε καλοκαιριού προμάντεμα
και σε βροχή, σε χιόνια,
δεν τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες.
Μόνο γιατί με κράτησες στα χέρια σου
μια νύχτα και με φίλησες στο στόμα,
μόνο γι’ αυτό είμαι ωραία σαν κρίνο ολάνοιχτο
κ’ έχω ένα ρίγος στην ψυχή μου ακόμα,
μόνο γιατί με κράτησες στα χέρια σου.
Μόνο γιατί τα μάτια σου με κύτταξαν
με την ψυχή στο βλέμμα,
περήφανα στολίστηκα το υπέρτατο
της ύπαρξής μου στέμμα,
μόνο γιατί τα μάτια σου με κύτταξαν.
Μόνο γιατί όπως πέρναα με καμάρωσες
και στη ματιά σου να περνάη
είδα τη λυγερή σκιά μου, ως όνειρο
να παίζει, να πονάη,
μόνο γιατί όπως πέρναα με καμάρωσες.
Γιατί, μόνο γιατί σε σέναν άρεσε
γι’ αυτό έμεινεν ωραίο το πέρασμά μου.
Σα να μ’ ακολουθούσες όπου πήγαινα,
σα να περνούσες κάπου εκεί σιμά μου.
Γιατί, μόνο γιατί σε σέναν άρεσε.
Μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα,
γι’ αυτό η ζωή μου εδόθη.
Στην άχαρη ζωή την ανεκπλήρωτη
μένα η ζωή πληρώθη.
Μόνο γιατί μ’ αγάπησες γεννήθηκα.
Μονάχα για τη διαλεχτήν αγάπη σου
μου χάρισε η αυγή ρόδα στα χέρια.
Για να φωτίσω μια στιγμή το δρόμο σου
μου γέμισε τα μάτια η νύχτα αστέρια,
μονάχα για τη διαλεχτήν αγάπη σου.
Μονάχα γιατί τόσο ωραία μ’ αγάπησες
έζησα, να πληθαίνω
τα ονείρατά σου, ωραίε που βασίλεψες
κ’ έτσι γλυκά πεθαίνω
μονάχα γιατί τόσο ωραία μ’ αγάπησες."
Ο Καρυωτάκης μετατίθεται στην Πρέβεζα. Κατά την εγκατάστασή του εκεί, τόσο η υγεία όσο και η ψυχολογία του χειροτερεύουν. Επισκεπτόμενος έναν γιατρό στο Παρίσι, επιβεβαιώνει ότι ο μόνος δρόμος είναι η επιδείνωση. Τον Ιούλιο του 1928, ο Καρυωτάκης θα βρεθεί στην παραλία του Αγίου Σπυρίδωνα, κάτω από έναν ευκάλυπτο. Έχει αυτοκτονήσει με μια σφαίρα στην καρδιά. Το σημείωμα στην τσέπη του γράφει:
"Είναι καιρός να φανερώσω την τραγωδία μου. Το μεγαλύτερό μου ελάττωμα στάθηκε η αχαλίνωτη περιέργειά μου, η νοσηρή φαντασία και η προσπάθειά μου να πληροφορηθώ για όλες τις συγκινήσεις, χωρίς τις περσότερες να μπορώ να τις αισθανθώ. Τη χυδαία, όμως, πράξη που μου αποδίδεται τη μισώ. Εζήτησα μόνο την ιδεατή ατμόσφαιρά της, την έσχατη πικρία. Ούτε είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για το επάγγελμα εκείνο. Ολόκληρο το παρελθόν μου πείθει γι' αυτό.
Κάθε πραγματικότης μου ήταν αποκρουστική. Είχα τον ίλιγγο του κινδύνου. Και τον κίνδυνο που ήρθε τον δέχομαι με πρόθυμη καρδιά. Πληρώνω για όσους, καθώς εγώ, δεν έβλεπαν κανένα ιδανικό στη ζωή τους, έμειναν πάντα έρμαια των δισταγμών τους ή εθεώρησαν την ύπαρξή τους παιχνίδι χωρίς ουσία. Τους βλέπω να έρχονται ολοένα περισσότεροι μαζί με τους αιώνες. Σ' αυτούς απευθύνομαι. Αφού εδοκίμασα όλες τις χαρές !!! είμαι έτοιμος για έναν ατιμωτικό θάνατο.
Λυπούμαι τους δυστυχισμένους γονείς μου, λυπούμαι τα αδέλφια μου. Αλλά φεύγω με το μέτωπο ψηλά. Ήμουν άρρωστος. Σας παρακαλώ να τηλεγραφήσετε, για να προδιαθέση την οικογένειά μου, στο θείο μου Δημοσθένη Καρυωτάκη, οδός Μονής Προδρόμου, πάροδος Αριστοτέλους, Αθήνας.
[Υ.Γ.] Και για ν' αλλάξουμε τόνο. Συμβουλεύω όσους ξέρουν κολύμπι να μην επιχειρήσουνε ποτέ να αυτοκτονήσουν δια θαλάσσης. Όλη νύχτα απόψε, επί δέκα ώρες, εδερνόμουν με τα κύματα. Ήπια άφθονο νερό, αλλά κάθε τόσο, χωρίς να καταλάβω πώς, το στόμα μου ανέβαινε στην επιφάνεια. Ορισμένως, κάποτε, όταν μου δοθεί η ευκαιρία, θα γράψω τις εντυπώσεις ενός πνιγμένου".
Τα αίτια της αυτοκτονίας, μέχρι και σήμερα δεν είναι ξεκάθαρα. Κάποιοι λένε ότι οφειλόταν στην ομοφυλοφιλική του διάθεση, την οποία δεν μπορούσε να εκφράσει. Αυτή η θεωρία βέβαια, αποδείχτηκε αναληθής, καθώς η ιστορία της ομοφυλοφιλίας προέκυψε από το εσώρουχο που φορούσε όταν βρέθηκε το σώμα του, που ήταν ένα αντίστοιχο των σημερινών σλιπ (αγορασμένο από το Παρίσι) και τότε θεωρήθηκε γυναικείο.
Μια άλλη θεωρία, λέει πως έφταιγε η χρήση οπίου που έκανε, αλλά και αυτό φάνηκε στην πορεία ανυπόστατο, καθώς καμία μαρτυρία ή κείμενό του, δεν μπορούσε να αποδείξει χρήση ναρκωτικών ουσιών.
Τέλος, η πιο ισχυρή ιστορία γύρω από την αυτοκτονία του ποιητή, είναι αυτή της κατάθλιψης. Ωστόσο, ούτε αυτή μοιάζει να αληθεύει, καθώς λέγεται πως ήταν ο μόνη δικαιολογία που μπορούσε η οικογένεια να επικαλεστεί στην Εκκλησία, για να μπορέσει να ταφεί το σώμα του.
Μέχρι σήμερα, ο πραγματικός λόγος της αυτοκτονίας του Κώστα Καρυωτάκη, παραμένει άγνωστος. Το ίδιο κι αν αγάπησε όντως τελικά τη Μαρία Πολυδούρη ή αν έπασχε από κατάθλιψη.
Βέβαιη, είναι μόνο η προσφορά του στην ποίηση, αφού υπήρξε ένας από τους πιο εμβληματικούς εκπροσώπους της, που τα μελαγχολικά, σχεδόν πεσιμιστικά του κείμενα, επηρέασαν μια ολόκληρη (και σπουδαία) γενιά ποιητών. Αυτή του '30 (Σεφέρης, Ελύτης, Ρίτσος, Εμπειρίκος, κλπ).
Δεν ξέρω αν ο θάνατός του, πέρασε τη φήμη του έργου του. Ξέρω όμως ότι ο Κώστας Καρυωτάκης τερμάτισε τη ζωή του στα 32 του χρόνια, αλλά σχεδόν 90 χρόνια μετά, διαβάζεται ακόμα, εκφράζοντας σκέψεις που μοιάζουν τόσο σύγχρονες.
"Έχω κάτι σπασμένα φτερά.
Δεν ξέρω καν γιατί μας ήρθε
το καλοκαίρι αυτό.
Για ποιαν ανέλπιστη χαρά,
για ποιες αγάπες,
για ποιο ταξίδι ονειρευτό".
(Από το ποίημά του "Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα")
Διάβασε εδώ για ένα βιβλίο που μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή.