Ένα μεγάλο κεφάλαιο στην εκπαίδευσή μου ως coach ήταν το να μάθω να ακούω. Ακούγεται περίεργο και ίσως αρκετά περιττό, αλλά αφιέρωσα ατέλειωτες ώρες διαβάσματος, ώρες θεωρίας και πρακτικής, για να μάθω να ακούω σωστά, δημιουργικά, παραγωγικά και ενεργητικά. Και τελικά, αποδείχτηκε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και χρήσιμα πράγματα που έμαθα ποτέ. Όχι μόνο για το coaching, αλλά, ακόμα πιο σημαντικό, για την καθημερινότητά μου και κυρίως για τις σχέσεις μου.
Από τη Dr Νάνσυ Μαλέρου
Στα αγγλικά υπάρχουν δύο διαφορετικές λέξεις για να εκφράσουν το «ακούω»: ως μια από τις αισθήσεις μας, hearing, και το ακούω με προσοχή, listening. Και η βασική διαφορά στις σχέσεις μας μπορεί να προκύψει ακριβώς από αυτή τη διαφορά.
Πάντα περηφανευόμουν ότι έχω ένα γρήγορο μυαλό και μια οξυμένη αντιληπτική ικανότητα. Αυτό με βοηθούσε να καταλάβω γρήγορα τι έλεγε ή τι ήθελε να πει ο συνομιλητής μου και να έχω την απάντηση έτοιμη προτού καν τελειώσει. Ειδικά στις προσωπικές μου σχέσεις, ήταν αδύνατον κάποιος να κερδίσει σε μια αντιπαράθεση μαζί μου. Εκ των υστέρων αντιλήφθηκα ότι ίσως να είχα κερδίσει τον καβγά, αλλά δεν τον είχα αποφύγει και, το κυριότερο, δεν είχα λύσει το θέμα που με απασχολούσε. Εύλογα κάποιος θα αναρωτηθεί πώς φτάσαμε να μιλάμε για καβγά, ενώ ξεκινήσαμε να μιλάμε για μια απλή συζήτηση. Αυτό όμως συνέβαινε διαρκώς. Από την αδυναμία μου να ακούω και την ανυπομονησία μου να πω τη δική μου άποψη, κάθε συζήτηση κατέληγε σε καβγά. Ειδικά όταν ένιωθα «να με πνίγει το δίκιο μου». Αντιλήφθηκα επίσης και ένα άλλο πρόβλημα. Ακόμη κι όταν είχα πράγματι δίκιο, η αδυναμία μου να αφουγκραστώ τον άλλο με οδηγούσε σε λάθος συμπεριφορές, έτσι ώστε τελικά να χάνω το δίκιο μου. Και σας διαβεβαιώνω ότι η αδυναμία μου δεν βρισκόταν στην έκφραση και διατύπωση των επιχειρημάτων μου, αλλά, επί το πλείστον στην περιορισμένη ικανότητά μου να ακούω τον άλλον ολοκληρωτικά, με προσοχή.
Παρακολουθώντας επισταμένα τις συζητήσεις γύρω μου (από επιστημονικό ενδιαφέρον ή ίσως από επαγγελματική διαστροφή) μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πάσχουν από την αδυναμία να ακούν με προσοχή. Αυτή η αδυναμία εκδηλώνεται συνήθως με την τάση να διακόπτουν τον συνομιλητή τους και να υψώνουν τη φωνή τους για να καλύψουν τη φωνή του άλλου. Σκέψου τον τρόπο που επικοινωνείς. Σου συμβαίνει αυτό; Είναι ξεκάθαρο ότι όταν κάποιος διακόπτει τον συνομιλητή του συμβαίνουν δύο πράγματα: αφενός, μεν, δεν έχει προλάβει να ακούσει ολόκληρη τη σκέψη ή το επιχείρημα του άλλου και αφετέρου, δε, δεν έχει προλάβει να σκεφτεί την κατάλληλη απάντηση.
Ιδιαίτερα στις σχέσεις, το φαινόμενο είναι εξαιρετικά συχνό και με σφοδρά αποτελέσματα. Σκέψου τον τελευταίο καβγά που έκανες με τον σύντροφό σου και αναρωτήσου: Τον αφήσες να τελειώσει αυτό που ήθελε να πει; Τον ακούσες προσεκτικά, αφιερώνοντάς του όλη σας την προσοχή; Θα επιμείνω στη δεύτερη ερώτηση, γιατί η απάντηση δεν είναι προφανής. Αν παρατηρήσεις τον εαυτό σου σε μια συζήτηση, ιδιαίτερα σε μια συζήτηση ανεβασμένων τόνων ή σε μια αντιπαράθεση, θα δείτε ότι τις περισσότερες φορές όταν ο άλλος μιλάει εσείς σκέφτεστε τι θα του απαντήσετε αντί να έχεις το 100% της προσοχής σας αφιερωμένο σε αυτό που σας λέει. Δεν είναι παράλογο. Το κάνουν σχεδόν όλοι οι άνθρωποι. Δυστυχώς, όμως, δεν σας βοηθάει καθόλου. Η σιωπή είναι μέρος του ακούειν! Για αυτό ακολουθήσε τα παρακάτω 10 βήματα για να γίνεις ένας αποτελεσματικός ακροατής.
1. Σταμάτησε να μιλάς! Αποτελεί τη νούμερο ένα προϋπόθεση για να ακούσεις.
2. Νιώσε άνετα με τις σιωπηλές διακοπές. Αφήστε τον συνομιλητή σας να μιλήσει και μη σπεύσεις να γεμίσεις τη σιωπή που θα ακολουθήσει με μια γρήγορη απάντηση.
3. Χρησιμοποιήσε τη σιωπή για να κατανοήσεις αυτά που ακούσες, να οργανώσεις τις σκέψεις σου και να δώσεις την απάντηση που κρίνεις πιο κατάλληλη και όχι την πρώτη σας παρόρμηση που συνήθως σας οδηγεί σε λάθος μονοπάτια.
4. Δώσε στον συνομιλητή σου την αμέριστη προσοχή σου χωρίς η ματιά σου (και το μυαλό σου) να φεύγει προς την κατεύθυνση του παράθυρου, του κινητού σου κ.λπ.
5. Προσπαθήσεις να μπεις στη θέση του συνομιλητή σου. Άκουσε με ενσυναίσθηση.
6. Δώσε του υπομονετικά τον χρόνο που χρειάζεται για να ολοκληρώσει τη σκέψη του.
7. Άκουσε τα «κρυφά» μηνύματα που σου μεταφέρει με υπονοούμενα, με τη γλώσσα του σώματος ή ακόμα και με τη σιωπή του.
8. Δημιουργήσε μια ατμόσφαιρα ασφάλειας κι εμπιστοσύνης, αποφεύγοντας τα αρνητικά ή κατακτητικά σχόλια.
9. Άκουσε όχι μόνο για να πάρεις πληροφορίες, αλλά και για απλή διασκέδαση ή υποστήριξη.
10. Εκφράσου μια εποικοδομητική γνώμη, αφού αναγνωρίσεις την πλευρά του συνομιλητή σας.
Ακούω με προσοχή σημαίνει ότι αδειάζω το μυαλό μου απ’ ό,τι με απασχολεί, και κυρίως από τη δική μου άποψη και ακούω πραγματικά τον άλλον. Είναι πιο δύσκολο να το κάνει κανείς απ’ ό,τι ακούγεται. Δοκίμασέ το και θα δείτε πραγματική αλλαγή στην επικοινωνία σας. Όταν το κάνεις αυτό, θα ακούσεις πέρα από τα λόγια και θα αντιληφθείς έννοιες, εκφράσεις, τη γλώσσα του σώματος, την επιλογή και τη χρήση των λέξεων. Ταυτόχρονα, θα δώσεις τον χρόνο στον φίλο, στον σύντροφό, στον συνάδελφο ή στον αδερφό σας να ολοκληρώσει τη σκέψη του, αλλά και την ηρεμία και εμπιστοσύνη που προσφέρει η αμέριστη προσοχή. Έτσι, όχι μόνο θα έχεις ακούσει σε βάθος, αλλά θα έχεις αποφύγει και τις εντάσεις. Εξασκήσου, λοιπόν, στο να ακούς προσεκτικά και απολαύσε αρμονικότερες σχέσεις, με καλύτερη και πιο ουσιαστική επικοινωνία.
ΠΗΓΗ: Περιοδικό DownTown