Τα τελευταία εικοσιτετράωρα ο δυτικός κόσμος ήρθε αντιμέτωπος με τη φίμωση και την καταπάτηση της ελευθερίας του λόγου. Μπορεί η Γαλλία να θρηνεί τους δικούς της νεκρούς αλλά το πλήγμα που δέχτηκε για ακόμα μία φορά η δημοκρατία και η ελεύθερη έκφραση και σκέψη είναι ένα ζήτημα που μας αφορά όλους.
Από τη Μάρω Παρασκευούδη
Τα social media γέμισαν με μηνύματα συμπαράστασης, με τους χρήστες να δηλώνουν ότι ο καθένας μας είναι ένας Charlie. Αλήθεια όμως, πόσοι από εμάς ξέρουμε ποιος δηλώνουμε ότι είμαστε;
Το γαλλικό σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo, γνωστό για το «ασεβές» και αντικομφορμιστικό περιεχόμενό του, εναντιώνεται σε οτιδήποτε πολιτικά ορθό μέσα από σκίτσα, αστεία και άλλες αναφορές. Σύμφωνα με τον σκιτσογράφο και δημοσιογράφο Charb (Stéphane Charbonnier), ο οποίος έχασε τη ζωή του στις 7 Ιανουαρίου, η συντακτική άποψη του περιοδικού αντικατοπτρίζει «όλες τις συνιστώσες της αριστερής πτέρυγας του πλουραλισμού, ακόμα και όσων απέχουν».
Το Charlie Hebdo αποτελούσε στόχο εδώ και πολλά χρόνια χάρη στα σκοπίμως αμφιλεγόμενα και προκλητικά εξώφυλλα και σκίτσα του. Το περιοδικό ιδρύθηκε το 1969 – ως η συνέχεια του Hara-Kiri Hebdo το οποίο έκλεισε η κυβέρνηση για ένα ένα αστείο του, αλλά σύντομα η γαλλική κυβέρνηση «ξαναέριξε» τον προκάτοχό του λόγω της σάτιρας απέναντι στον Charles de Gaulle.
Το 1960, ο Georges "Professeur Choron" Bernier και ο François Cavanna κυκλοφόρησαν ένα μηνιαίο περιοδικό με τίτλο Hara-Kiri. Ο Choron λειτουργούσε ως διευθυντής και ο Cavanna ως συντάκτης. Τελικά, ο Cavanna συγκέντρωσε μία ομάδα η οποία αποτελούνταν από τους Roland Topor, Fred, Jean-Marc Reiser, Georges Wolinski, Gébé και Cabu. Μετά από ένα γράμμα ενός αναγνώστη που τους κατηγορούσε ότι είναι «χαζοί και σκληροί», η φράση έγινε το επίσημο σλόγκαν του περιοδικού. Το 1969, η ομάδα του Hara-Kiri αποφάσισε να εκδώσει ένα εβδομαδιαίο τεύχος παράλληλα με την ήδη υπάρχουσα μηνιαία έκδοση, το οποίο θα αφορούσε περισσότερο τα τρέχοντα ζητήματα. Το περιοδικό κυκλοφόρησε με τον τίτλο Hara-Kiri Hebdo και μετονομάστηκε σε L’Hebdo Hara-Kiri τον Μάιο της ίδιας χρονιάς. Το Hebdo είναι συντομογραφία της λέξης hebdomadaire που σημαίνει εβδομαδιαίο. Μετά το επεισόδιο με τον Charles de Gaulle και την απαγόρευση της κυκλοφορίας του περιοδικού, οι ιδιοκτήτες άλλαξαν για ακόμη μία φορά τον τίτλο του σε Charlie Hedbo.
Γεννημένος στη La Neuville-aux-Bois στη Λωραίνη,ο Georges Bernier έχασε τον πατέρα του σε ηλικία 11 ετών και χωρίς να έχει κάποια ιδιαίτερη μόρφωση απασχολήθηκε σε διάφορες δουλειές μέχρι που υπηρέτησε ως στρατιώτης στον πόλεμο της Ινδοκίνας για 28 μήνες. Με την επιστροφή του, εργάστηκε στον τύπο και σύντομα εξελίχθηκε ως sales manager στη σατιρική εφημερίδα Zéro. Εκεί γνώρισε τους François Cavanna και Fred (Frédéric Othon Théodore Aristidès). Ο Cavanna γεννήθηκε στη Nogent-sur-Marne – μια κοινότητα στα ανατολικά προάστια του Παρισιού. Παρόλο που μεγάλωσε στη Γαλλία, ήταν περιτριγυρισμένος από Ιταλούς μετανάστες λόγω της καταγωγής του πατέρα του. Το κινηματογραφικό του ντεμπούτο στη δημοσιογραφία έγινε το 1945 όταν ξεκίνησε να δουλεύει στο Libération.
Ο νεότερος συντάκτης του Charlie Hedbo, Charb, συμμερίστηκε το πείσμα των προκατόχων του και έδειξε ότι ήταν διατεθειμένος να το πληρώσει με την ίδια του τη ζωή. Όπως κι έγινε, δείχνοντάς μας ότι ο Charlie μπορεί να είναι ο καθένας από εμάς που μάχεται για το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου.
Ο François Cavanna
1970: Το εξώφυλλο για τον De Gaulle
Ο Charb