Το μυθιστόρημα “Ο θεός των μικρών πραγμάτων” της Ινδής συγγραφέως Αρουτάντι Ρόϊ (εκδόσεις Ψυχογιός) το γυροφέρνω από το 1997. Όταν κυκλοφόρησε, έκανε πάταγο. Από τότε συνεχώς το βρίσκω μπροστά μου σε κριτικές, σε περιοδικά, σε άρθρα, σαν αναφορά σε λίστες ανθρώπων με τα αγαπημένα τους μυθιστορήματα, ακόμα και ως παράδειγμα των “ethnic” μυθιστορημάτων που κάνουν διεθνή επιτυχία. Με το που το αγόρασα, η χαρά μου και η ανυπομονησία μου να το ξεκινήσω δεν περιγράφεται! Καμιά φορά, όμως, οι πολύ υψηλές προσδοκίες για ένα βιβλίο δεν αιτιολογούν μέσα σου τον προηγούμενο ντόρο.
Η ιστορία είναι συγκλονιστική. Δύο δίδυμα αδέλφια επιστρέφουν μαζί με τη μητέρα τους, εγκαταλελειμμένα από τον πατέρα τους, να ζήσουν στο πατρικό της σπίτι. Αυτό από μόνο του είναι σκάνδαλο. Τα δύο παιδιά μεγαλώνουν στην Ινδία ως μέλη μιας “κάστας” (κοινωνικής τάξης), που ανήκει στα υψηλά κοινωνικά στρώματα. Αυτοί είναι οι Καθαροί. Γιατί στο χωριό τους υπάρχουν και οι Άθικτοι, οι ινδουιστικές ομάδες χαμηλής τάξης, που δεν επιτρεπόταν να αγγίξουν τους Καθαρούς, αφού ο τρόπος ζωής τους περιελάμβανε μιασματικές δραστηριότητες.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον αρχίζουν οι περιπέτειες της οικογένειας, με κορύφωση την απαγορευμένη ερωτική σχέση της διαζευγμένης μητέρας τους με έναν Άθικτο που καταλήγει σε δύο θανάτους: έναν εκ προμελέτης και έναν τυχαίο, τον πνιγμό της εξαδέλφης τους στο κοντινό ποτάμι. Αυτοί οι θάνατοι, έχουν τρομακτικές συνέπειες στη ζωή των δύο παιδιών.
Η ιστορία της Αρουτάντι Ρόϊ έχει απίστευτη δύναμη. Είναι μία κοινωνική τομή στη σάπια ινδική κοινωνία που βράζει για αλλαγές. Το μυθιστόρημα είναι εσωστρεφές. Είναι γεμάτο περιγραφές, σαν το μυαλό μας που δεν σταματάει να σκέφτεται και να παρατηρεί τον έξω κόσμο. Η ιστορία καταγράφει πλημμύρα από συναισθήματα, αλλά λίγα γεγονότα.
Κάπου στη σελίδα 280 (αν έχεις την υπομονή να περιμένεις) αρχίζει καταιγισμός περιγραφών των δραματικών γεγονότων της ιστορίας. Μέχρι εκεί, ο λόγος είναι αργός, μελοδραματικός, λυρικός αλλά μετά γίνεται ακονισμένη λεπίδα έτοιμη να ξεσκίσει την επιφάνεια και να μπει στην καρδιά της τραγωδίας. Αυτή η αρχική αργή ροή, σε συνδυασμό με τη “μόδα” του flash-back, μια στο σήμερα μια στο παρελθόν των γεγονότων, σε αναγκάζει να βρίσκεσαι σε εγρήγορση για να συνθέσεις εσύ το πάζλ της ιστορίας που θέλει να σου αφηγηθεί η συγγραφέας.
Παρότι η ιστορία έχει σαν θέμα μια απαγορευμένη ερωτική σχέση, η συγγραφέας κάθε άλλο παρά ρίχνει το φως της στον έρωτα, αλλά στη μιζέρια, στην αθλιότητα, στην ανάγκη για κοινωνική αλλαγή. Σε μερικά σημεία οι περιγραφές της είναι τόσο ωμές, που σου έρχεται αναγούλα. Ο Ουγκώ ή ο Ντίκενς θα ήταν πιο επιεικείς με την ποταπότητα της κοινωνίας. Παρά τα όσα γράφω, δεν υπήρχε περίπτωση να μην διαβάσω ένα τόσο δοξασμένο μυθιστόρημα. Τουλάχιστον να μπορώ να έχω την άποψή μου.
Το ίδιο να κάνεις κι εσύ. Αξίζει!
Κατερίνα Τσεμπερλίδου
Συγγραφέας, Inspirational Speaker, Δημιουργός του site www.tsemperlidou.gr