Βρίσκεται σε μια κρίσιμη στιγμή της καριέρας του, την ώρα που σκηνοθετεί Οιδίποδα Τύραννο, συμπρωταγωνιστεί 23 χρόνια μετά στο Λόγω Τιμής και μπλέκεται με την πολιτική. Βρισκόμαστε σε ένα καφέ, με φουλ το επιτελείο εν μέσω γυρισμάτων. Ο Άλκις Κούρκουλος είναι εκεί, ο «Πύρπας» είναι εκεί, σχεδόν ολόκληρο το team της σειράς είναι εκεί, ενώ πάνω από τα κεφάλια μας πετάει ένα drone για τις εναέριες λήψεις. Αυτό με βάζει σε μια σειρά, γιατί ο Μαρκουλάκης είναι εναέριος. Βαρύς στον θεατρικό του όγκο, όταν γουστάρει, και πούπουλο που το καθοδηγεί ο αέρας, όταν πάλι γουστάρει. Γενικώς, με αυτό το μεγάλο παιδί δεν μπορείς να κάνεις πράγματα ή συνέντευξη όταν δεν γουστάρει. Πρέπει να βρεθείς σε ένα επιθετικό και κοφτερό, ακονισμένο Χάρε Κρίσνα τριπάκι, για να βρείτε την ισορροπία σας και για να γίνει η δουλειά. Λόγω τιμής.
Γιατί επέλεξες να κατέβεις στις τελευταίες εκλογές με τη Νέα Δημοκρατία;
Δεν ήταν επιλογή μου η Νέα Δημοκρατία, δεν είμαι ψηφοφόρος της Νέας Δημοκρατίας, επιλογή μου ήταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Η επαφή μου με τον ίδιο μέσα στα χρόνια δεν είναι φιλική, είναι όμως τέτοια που μου επιτρέπει να έχω κάποια στοιχεία για τον χαρακτήρα και την ποιότητα αυτού του ανθρώπου.
Σε ενδιαφέρει η αποδοχή;
Φυσικά. Αν δεν ήταν βαθιά ριζωμένη μέσα μου η ανάγκη για αποδοχή, δεν θα έκανα αυτήν τη δουλειά - και όποιος δεν το παραδέχεται τόσο ευθαρσώς αυτό, δεν λέει όλη την αλήθεια. Αυτό το ένιωσα από παιδί ως αίσθημα και κατάλαβα ότι δεν ήταν όλα τα παιδάκια έτσι. Δεν είχαν όλα την ανάγκη να υπάρξουν μέσα από τα μάτια των άλλων.
Πώς διαμορφώνεται η σκέψη σου;
Με λέξεις. Όσο περισσότερο μπορείς να χρησιμοποιήσεις τις λέξεις για να επικοινωνήσεις τόσο καλύτερα μπορείς να διαχειριστείς τη σκέψη.
Όταν ήσουν παιδί, τι ήταν αυτό που κάποιοι σου επέβαλαν ως αμαρτία και δυσκολεύτηκες να ξεπεράσεις;
Δεν έχω την αίσθηση ότι έχω ζήσει σε ένα περιβάλλον Λευκής Κορδέλας (σ.σ.: η ταινία του Μίκαελ Χάνεκε) και αν και με τους γονείς μου δεν είχα μικρή διαφορά ηλικίας -με τον πατέρα μου 43 χρόνια και με τη μητέρα μου 36-, δεν αισθάνθηκα μεγαλώνοντας την αίσθηση της αμαρτίας. Για αυτό και δεν είμαι πολύ ενοχικός σε σχέση με τον εαυτό μου και με τις απολαύσεις και την ευχαρίστηση. Και γι’ αυτό δεν είμαι πολύ αυστηρός στη σχέση μου με τους άλλους.
Γιατί Οιδίπους Τύραννος;
Το έργο με επέλεξε. Έχω ασχοληθεί με τον Οιδίποδα άλλες δύο φορές και ήθελα αυτήν τη φορά να πω μια ιστορία που έχει διαμορφώσει τη δομή της μυθοπλασίας, όπως την ξέρουμε σήμερα μέσα από τον Αριστοτέλη. Υπήρξε το πρώτο αστυνομικό «Ποιος έκανε το έγκλημα;» στην ιστορία της μυθοπλασίας και ταυτοχρόνως είναι το πρώτο υπαρξιακό έργο. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν στη μοίρα, πίστευαν και στο αυτεξούσιο. Τα χαρτιά μπορεί να είναι μοιρασμένα και σημαδεμένα, αλλά το πώς θα τα παίξεις εξαρτάται από σένα. Και η μία πράξη που δεν περιλαμβάνεται στο θεϊκό σενάριο είναι η αυτοτύφλωση του ήρωα. Νομίζω πως η κάθαρση βρίσκεται στο ότι διδάσκεται ο ήρωας -και μέσω αυτού και εμείς- ότι υπάρχει κάτι που όσο ικανοί και να είμαστε, όσο ευφυείς και να είμαστε, όσο τέλεια δείγματα του Homo Sapiens και να είμαστε, υπάρχει κάτι έξω από μας που μας υπερβαίνει σε τέτοιο βαθμό που μπροστά του είμαστε εντελώς ανίσχυροι. Είναι αυτό που οι άνθρωποι, μη μπορώντας να του δώσουν άλλο όνομα, το ονόμασαν «θεούς», «μοίρα», «πεπρωμένο» και που άλλοι σε άλλες στιγμές -μεταξύ τους και εγώ- το ονομάζουν «τυχαιότητα», σε ένα Σύμπαν που αδιαφορεί εντελώς για τα ανθρώπινα.
Γιατί στις συνεντεύξεις σου αποφεύγεις τις πιο juicy ερωτήσεις;
Επειδή όλες αυτές οι ερωτήσεις, που είναι ας πούμε «πικάντικες», αποτελούν τον απόλυτο ορισμό της ασημαντότητας. Εάν υπάρχει κάποιος λόγος να μιλάω εγώ μαζί σου και αυτό να το διαβάσει κάποιος θα είναι όχι επειδή είμαι σοβαρός ή σοβαροφανής. Απλώς θεωρώ πως είναι πολύτιμος ο χρόνος του αναγνώστη. Δεν θέλω από μένα να ακούνε βλακείες, γιατί και εγώ δεν θέλω να ακούω βλακείες και ασημαντότητες από άλλους. Έχω πήξει. Πάντα υπάρχει στη ζωή η ασημαντότητα και είναι ωραία. Και εγώ είμαι άνθρωπος πολύ ελαφρύς στην κανονική μου ζωή, με πολλή διάθεση για γέλιο, για χαρά, για ελαφρότητα, αλλά με ένα όριο. Έχουμε γεμίσει από ασημαντότητα. Ακόμα και στη Μενεγάκη που πάντα πάω στην αρχή της σεζόν και είναι μια «ελαφριά» εκπομπή, η συζήτηση που προσπαθώ να κάνω είναι μια συζήτηση σχετικά σοβαρή. Καταλαβαίνω στο μυαλό μου ότι δεν είναι το ίδιο πράγμα ο Φοίβος Δεληβοριάς με την Πάολα, αλλά έχουμε κάνει μια λάθος σύνδεση και σύγκριση, στην οποία δεν υπάρχει ένας τρόπος να υπάρχεις, χωρίς καμιά χαρά και καμιά εξωστρέφεια. Και είναι μεγάλο λάθος να εκχωρήσεις τη βαθύτητα στους βαθείς και την ελαφρότητα στους ελαφρούς. Κάποιος που είναι πραγματικά βαθύς, απολαμβάνει το να είναι ελαφρύς ταυτοχρόνως. Γελάω όταν βλέπω τις φωτογραφίες αυτών που πιστεύουν στη σημαντικότητα και στο βάθος του έργου τους. Ποζάρουν αγέλαστοι, σε ασπρόμαυρες φωτογραφίες, με ένα τσιγάρο στα ακροδάχτυλα, κοιτάνε με περισπούδαστο ύφος το ταβάνι και υπάρχουν σαν τοτέμ.
Έχεις αθετήσει ποτέ το «λόγω τιμής» σου σε κάτι;
Όχι σε βαθμό που να με έκανε να μην κοιμάμαι τα βράδια.
Η απόφασή σου να επιστρέψεις στο Λόγω Τιμής δεν σε προβλημάτισε, τύπου «τι πάω να ξανακάνω 23 χρόνια μετά»;
Από την αρχή, το είδαμε όλοι πολύ θετικά. Ως ύμνος στη φιλία, σήμαινε πολλά για μας όταν το πρωτοκάναμε, αλλά στην πραγματικότητα δικαιώνεται τώρα, στο νούμερο δύο. Γιατί τώρα, μετά τόσα χρόνια, μετριούνται οι φιλίες και οι άνθρωποι. Μετριέται το ότι «τα μάτια δεν αλλάζουνε χρώμα, μόνο τρόπο να κοιτάνε». Τώρα, που είμαι σχεδόν 50, ξέρω τι σημαίνει. Επιστρέφω με πολύ μεγάλη χαρά, γιατί τώρα καταλαβαίνω τον στίχο. Δεν είναι σαν να επανενώνονται οι Spice Girls για να δώσουν μια συναυλία. Είναι μια επανένωση με ανθρώπους που κρατήσαμε φιλία• με κάποιους άλλους που μπορεί και να τσακωθήκαμε• είναι οι ρωγμές του χρόνου στις καρδιές μας.
Ποιος είναι ο πιο καταραμένος ήρωας με τον οποίο ταυτίστηκες;
Ενώ έχω ανατραφεί με το πρότυπο του καταραμένου καλλιτέχνη, ο οποίος για να μπορέσει να υπάρξει καλλιτεχνικά πρέπει να βρίσκεται σε μια κατάσταση διάλυσης, πρέπει να σου πω ότι εγώ δεν θέλω να είμαι καταραμένος. Εάν η μεγάλη τέχνη και η κανονικότητα -όπως την ορίζει ο καθένας- και η ευτυχία είναι ασύμβατες έννοιες, θα διαλέξω την κανονικότητα. Θέλω να υπάρχω καλά με μένα, με τους γύρω μου, με το παιδί μου, με τη φιλενάδα μου, με τη σχέση μου, με τους ανθρώπους. Καταλαβαίνω ότι για να ανεβαίνω στη σκηνή κάποια τρύπα υπάρχει, δεν το κάνεις αλλιώς. Εάν πρέπει όμως για να το κάνεις αυτό, να πρέπει να είσαι διαλυμένος, δεν το θέλω. Όταν δημιουργείς, πρέπει να είναι ευεργετικό, ιαματικό.
Η Επίδαυρος είναι σκληρή αρένα. Πώς θα αναμετριόσουν με ένα πιθανό κράξιμο;
Ήμουν σίγουρος ότι κράξιμο δεν θα φάω. Η παράσταση δεν έχει τη δυνατότητα να φάει κράξιμο. Αρκετοί μπορεί να επιθυμούν να πάνε στην Επίδαυρο για να προκαλέσουν μια αντίδραση. Εγώ στο λέω με σιγουριά, γιατί δεν είναι έτσι φτιαγμένη η παράσταση. Η παράσταση είναι φτιαγμένη ώστε να τιμήσει τη σύνδεση που νιώθουμε όλοι κάνοντας όλο αυτό το ταξιδάκι μέχρι το αρχαίο θέατρο. Δεν θέλησα να πρωτοτυπήσω, απέφυγα τον δρόμο της πρωτοτυπίας που θα δημιουργήσει σάλο. Το χάιδεμα του κοινού δεν μου αρέσει.
Πέρα από το διάβασμα και τη μελέτη, ποια ήταν η πιο pop απόλαυσή σου μεγαλώνοντας;
Άκουγα φανατικά Beatles και τρελαινόμουν με τα musicals.
Κατά μια έννοια, η αρχαία τραγωδία δεν είναι musical;
Φυσικά και είναι. Οι ρόλοι μιλούν σε πρόζα και ταυτοχρόνως άδουν, τραγουδούν και υπάρχει και χορός. Ένα μεικτό είδος θεάτρου.
Τι είναι αυτό που κάποια στιγμή σε πλήγωσε τόσο πολύ από το οποίο δεν ήξερες ότι θα ξεφύγεις;
Πέρασα μια περίοδο το 2007 που περιλάμβανε ήττες, απανωτά κροσέ, μικρούς θανάτους που με έριξαν κάτω. Όλα αυτά είχαν να κάνουν με τον χωρισμό μου, με το Θέατρο Χώρα, με το κόψιμο του Γιούγκερμαν, με μια έλλειψη ικανότητας να βρω το κέντρο μου που το έψαχνα. Με την παρότρυνση των φίλων μου, αναζήτησα βοήθεια σε ειδικό και πήρα φαρμακευτική αγωγή. Ήμουν με διαγνωσμένη κατάθλιψη, αλλά σηκώθηκα ξανά και τα πράγματα άρχισαν να φτιάχνουν. Από τα 40 και μετά, αισθάνομαι ότι διανύω την καλύτερη περίοδο της ζωής μου και πηγαίνω όλο και πιο κοντά σε κάτι που αισθάνομαι ότι είμαι πραγματικά. Αν και στο νεκροκρέβατο κρίνονται τα πάντα. Προς το παρόν, δεν έχω δαίμονες, πέρα από το σύμπλεγμά μου να με αγαπούν και να με θαυμάζουν. Παιδικό τραύμα. Συχνά μπορεί να είμαι πολύ μαύρος. Όχι τόσο όμως ώστε να βυθιστώ.
Συνέντευξη: Τάσος Κατρής Θεοδωρόπουλος
Φωτογραφίες: Κοσμάς Κουμιανός