Το bullying (εκφοβισμός) είναι ένα φαινόμενο που τον τελευταίο καιρό απασχολεί πολλούς γονείς, κυρίως με παιδιά που έχουν κάνει την είσοδο τους στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Απαντήσεις σε όλες τις απορίες σου μπορείς να πάρεις ΕΔΩ.
Τι πρέπει, όμως, να κάνεις αν καταλάβεις ότι το παιδί σου αποτελεί θύμα σχολικού εκφοβισμού; Και τι να κάνεις αν το παιδί σου είναι επιθετικό προς τα άλλα παιδιά;
Όταν αντιληφθείς σημάδια εκφοβισμού πρέπει να διερευνήσεις αρχικά τι συμβαίνει στο σχολείο, φροντίζοντας ταυτόχρονα να κάνεις το παιδί να νιώσει άνετα για αυτό που του συμβαίνει, επιβραβεύοντας το ταυτόχρονα για το κουράγιο που δείχνει μιλώντας για κάτι τόσο επώδυνο. Είναι καλό να μιλάς μαζί του ήρεμα, ψύχραιμα, σε κλίμα συναισθηματικής ασφάλειας και να του δίνεις πάντα να καταλάβει πως δεν ευθύνεται για ότι συμβαίνει και πως μαζί μπορείτε να το αντιμετωπίσετε. Αν έχει πρόβλημα να εκφράσει με λόγια τα συναισθήματά του καλό είναι να του διαβάσεις μία ιστορία με αντίστοιχο περιεχόμενο ή να χρησιμοποιήσεις κούκλες ώστε να μπει στη διαδικασία να εκφραστεί μέσα από την αναπαράσταση.
Παράλληλα με την δική σου προσπάθεια, πρέπει να μιλήσεις με τους δασκάλους ή τους καθηγητές, να τους ενημερώσεις για την κατάσταση και να ζητήσεις την βοήθεια τους. Η αντιμετώπιση του προβλήματος θα πρέπει να γίνει σε συνεργασία μεταξύ οικογένειας και σχολικού περιβάλλοντος.
Τέλος πολύ σημαντικό είναι το παιδί να καταλάβει πως την επόμενη φορά που θα δεχθεί βία να μην διστάσει να το πει κατευθείαν είτε στους εκπαιδευτικούς, είτε στους γονείς του.
Σε γενικές γραμμές πρέπει να έχεις πάντα στο μυαλό σου τα παρακάτω:
Πρέπει να μιλάς καθημερινά με το παιδί σου και να παραμένεις σε εγρήγορση. Στην καθημερινή ρουτίνα της οικογένειας είναι απαραίτητο να συμπεριλαμβάνεται μια συζήτηση για το «πώς ήταν η μέρα στο σχολείο».
Πρέπει πάντα να γνωρίζεις καλά το καθημερινό πρόγραμμα των δραστηριοτήτων του.
Είναι ζωτικό να γνωρίζεις καλά ποιοι είναι οι φίλοι του και τι κάνει στον ελεύθερό χρόνο του εκτός σπιτιού καθώς επίσης και τι ακριβώς κάνει στη διαδρομή από το σπίτι στο σχολείο και αντίστροφα.
Μην ξεχνάς να τονώνεις με κάθε τρόπο την αυτοεκτίμηση του, εξηγώντας με επιμονή και υπομονή, ότι του αξίζει να είναι ευτυχισμένο, να αγαπά και να αγαπιέται, να έχει φίλους, να νιώθει καλά με τον εαυτό του.
Σε περίπτωση που αντιληφθείς ότι το παιδί σου δεν είναι κομμάτι μιας ομάδας και γενικά ότι υφίσταται κοινωνική απομόνωση καλό είναι να ενθαρρύνεις την ένταξη του παιδιού σου σε ομάδες συνομηλίκων, οι οποίες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ασπίδα ενάντια στην επιθετικότητα και τον εκφοβισμό.
Είναι σημαντικό να παροτρύνεις το παιδί σου να αξιοποιήσει τις δυνάμεις του στην αντιμετώπιση κάθε κατάστασης, να του δίνεις πρωτοβουλίες, ώστε να αναπτύξει τη διεκδικητικότητά του.
Το παιδί πρέπει να μάθει πως να αντιμετωπίζει με επιμονή τα περιστατικά του εκφοβισμού εξηγώντας του γιατί κάποια παιδιά συμπεριφέρονται έτσι. Οφείλεις να μάθεις στο παιδί πώς να απαντά άμεσα όταν δέχεται οποιαδήποτε είδους επίθεση. (π.χ “Τι θα απαντήσεις την επόμενη φορά που κάποιος θα σου μιλήσει άσχημα;” – κάθε οικογένεια έχει το δικό της «κώδικα επικοινωνίας» και με βάση αυτόν θα πρέπει να συζητηθούν με το παιδί συγκεκριμένες φράσεις που θα μπορεί να χρησιμοποιεί απέναντι στους θύτες ή να σκέφτεται κάθε φορά που έρχεται αντιμέτωπο με δύσκολες καταστάσεις).
Το παιδί πρέπει να καταλάβει ότι η επικοινωνία με τους δασκάλους ή τους καθηγητές του έχει μεγάλη σημασία και να ξέρει να ξεχωρίσει την διαφορά μεταξύ του «μαρτυράω» και του «ζητώ βοήθεια».
Βέβαια σαν μητέρα ή πατέρας πρέπει πάντα να έχεις κατά νου ότι είναι πολύ σημαντική η δική σου παρουσία στο σχολείο. Έτσι το παιδί θα νιώσει πως ενδιαφέρεσαι πραγματικά για αυτό και δεν είσαι αποκομμένος από το σχολικό περιβάλλον.
Αν από την άλλη καταλάβεις ότι το παιδί σου είναι επιθετικό προς τα άλλα παιδιά ή αν ενημερωθείς από το σχολείο ότι «πειράζει» άλλα παιδιά, πρέπει αρχικά να είσαι ψύχραιμος και να δεχτείς αυτό που ακούς.
Όταν είσαι έτοιμος να δεχτείς την αλήθεια και θέλεις να βοηθήσεις το παιδί σου πρέπει να επιδιώκεις καθημερινά να περνάς ποιοτικό χρόνο μαζί του όχι μόνο εντός, αλλά και εκτός του σπιτιού.
Είναι σημαντικό να γνωρίζεις τους φίλους του, αν δεν το έχεις κάνει πρέπει να το κάνεις αμέσως. Επίσης πρέπει να είσαι σε επικοινωνία και γενικά να γνωρίζεις τους γονείς των φίλων του.
Η επιθετικότητα του παιδιού σου πρέπει να διοχετευτεί σε κάτι δημιουργικό και εσύ είσαι υπεύθυνος να βοηθήσεις το παιδί σου να βρει τι είναι αυτό.
Είναι σημαντικό να δείξεις κατανόηση στην ευαίσθητη ψυχολογία του, γιατί το παιδί δεν εκφοβίζει τυχαία, ούτε είναι επιθετικό, επειδή έτσι γεννήθηκε. Κάτι θέλει να «πει» με αυτή τη συμπεριφορά.
Πρέπει να προσπαθήσεις να δείξεις την αγάπη σου και το ενδιαφέρον σου έμπρακτα και όχι με δώρα και ανταλλάγματα. Να θέτεις όρια και να μην υποκύπτεις σε κάθε του επιθυμία.
Το παιδί σου πρέπει να μάθει τη αξία της ισότητας και του σεβασμού προς τον συνάνθρωπο. Εσύ είσαι αυτή/ αυτός που θα του τα διδάξεις αυτά καθώς και την κατανόηση στο διαφορετικό.
Κείμενο: Μπέτυ Σύγγελου σε συνεργασία με την Μαίρη Τουντοπούλου, Παιδοψυχολόγος - Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού, MSc